Foreign roots, imported nature and geopolitical destinations of the IRP are known to all researchers. Scientific and historical debates about this topic have completed a long time ago. However, the leadership of this organization constantly conceals historical truth, invents and uses myths about the process of creation of the political and ideological foundations of the party. Despite the fact that the activities of this organization consist entirely of lies, in this section we will consider two “lies about the creation” of an IRP, the introduction of which reveals the false essence of this organization.
The TEO IRP always declares that this party was founded in 1973 and has a 40-50 year history. In this regard, to attract the population, they organized propaganda on the 30th, 35th, 40th anniversary of the party and pretended that this party was created at the very height of the Soviet Union as an independent organization and functioned at that time. According to written memoirs of the founder of the IRP Nuri, the constituent session of this party was held on April 20, 1973, in which Muhammadjon Ghufronov, Mullo Nematullo Eshonzoda, Odinabek Abdusalomov, Qalandar Sadriddinov and Nuri took part in it. He adds that the decision on the creation of the “Islamic Renaissance of the Youth of Tajikistan” organization was made in the Bokhtar district in the house of Qalandar Sadriddinov.
However, D. Nazirov PhD, a well-known researcher on this topic, after a careful study of the issue, proved that the statement that a meeting was held with these persons at that time is impossible, because some of these persons were not in the territory of Tajikistan i.e. they could not take part in this meeting.
Dr. Nazirov, in particular, noted that a resident of Vakhsh of Kurgan-Tyube Province Eshonzoda Nematullo, born on 1949, in an interview on March 25, 2010 with the author, noted that he had been called up for military service in the Soviet Army on 1971 and returned to Tajikistan on May 1973. Therefore, he was not in Tajikistan on April 20, 1973, and could not participate in the meeting in Kurgan-Tyube.
The documents indicate that other “attendees” of this meeting, Abdusalomov Odinabek, born 1954, was also drafted into the Soviet Army in November 1972 and only returned to Tajikistan in October 1974. Therefore, he could not be a participant in this meeting.
The third “attendee” of the “constituent assembly sessions”, Qori Muhammadjon Ghufronov, born 1954 after his breakup of relations between Nuri in Afghanistan, completely denied holding such a “constituent meeting of the IRPT” and stated that from November 1972 until 1978 he resided in Andijan, Uzbekistan, where he received an underground religious education and, for fear of being called up for military service, did not returned to Tajikistan. Therefore, he could not be a participant in this “constituent assembly sessions.”
Thus, these clear historical facts, compared with supporting documents, provide that holding such a meeting on April 20, 1973 with the participation of the above-mentioned persons was impossible. Therefore, the fictional story about the “constituent assembly sessions” in 1973 is an attempt by its leaders to show the supposedly rich history of their activities and has no real basis. Based on this, it can be said that the activities of this organization were false from the very beginning, even in the matter of creating their own history. Its leaders are trying to redraw history and deceive society.
In this regard, with the support of foreign emissaries, back in the 80s, the religious member began working on underground propaganda and training, but only in the 90s, after the creation of the Islamic Party of the Soviet Union, the question arose of creating a political party. The constituent assembly sessions was held on October 6 1990 in the village of Chortut, Rudaki district.
The second lie of creating a IRP:
In the years after the signing of the peace agreement, the leaders of the TEO IRP consistently tried to call themselves an organization with national roots, to show themselves as an “independent,” “internal” and “Tajik” party. Nuri on this issue said: “When creating the Islamic Party of Tajikistan, we did not imitate anyone; there was no influence of external propaganda, especially from the Middle East. Our movement was internal, distinctive and popular.” But these words are a lie.
The way of thinking, the main ideas and the very structure of the TEO IRPs was formed precisely as a result of the penetration of alien Wahhabi thinking into Tajikistan and as a result of falling under the influence of consultants and heads of special services. Even in the early years of this process, religious activists fell under the influence of leaders of international Islam, such as Hassan al-Banno, Sayyid Qutb, Muhammad Qutb, Abu A’loi Mawdudi, and blindly followed their ideas. In those years, such books penetrated the Soviet Union through students and some civil servants who went on business trips to Arab countries. After simplifying the procedure for trips to the Soviet Union, the activities of foreign propagandists of extremist ideas in Central Asia gained serious scope. They began to transport not only propaganda materials, but also money to support the movement.
In particular, one of the founders of the party Muhammadjon Ghufronov was detained upon returning to Uzbekistan after receiving education in Andijan by relevant state bodies with 200 religious and ideological books, among which were books by authors of Wahhabi movements.
In the Soviet period, another contact situation with an agent from the Muslim Brotherhood was prevented. One of the religious activists, a resident of the village of Sebiston in the Danghara district, Mullo Ajik (Aliyev) was connected with foreign students from Arab countries and, in collaboration with Sudanese student Zubaid Sodis, tried to deliver ideological and religious books with an Arabic alphabet for their students, published in a small printing house. After exposing this plan by a letter of the USSR Ministry of Foreign Affairs to the Sudanese Embassy, this student was expelled from the university and deported from the Soviet Union. As noted, the revolutionary leaders of the Islamic State of Iran and the Mujahideen from Afghanistan played a serious role in shaping the worldview of the population, as well as in following the ideas of the party.
For example, in 1990, state security authorities detained a Tajik citizen Abdulhamid Davlatov (brother of the former chairman of the IRP, Muhammadsharif Himmatzoda), as well as Afghan citizens – Abdurashid Valadi Khorkash, Davlatmad Valadi Rustam and several party followers from the Kulyab region.
According to border violators, they received a task from the Pakistani intelligence service and the Islamic Party of Afghanistan, according to which they were supposed to infiltrate Tajikistan from Afghanistan, clandestinely contact Tajik members, create a terrorist group and carry out terrorist attacks not only in our country, but also in the countries of Central Asia. Upon completion of the investigation, all of them were brought to trial by the court.
Thus, these few specific examples, and dozens of other examples prove that the leaders of an IRP encounter in their lives some kind of intellectual problem or psychological complex. Because they themselves do not have any internal roots, do not have a single national-folk basis, they know very well that they are the brainchild of foreign intelligence services. In this regard, they feel completely alienated from the culture, society, values and interests of Tajikistan, and seek to connect themselves with the values and people of Tajikistan. However, as often illiterate, far from the history and culture of the nation, these ambiguous attempts, as always, reflect the failure of their lies.
Saidkhoja Akbarov,
Veteran of the National Reconciliation Process,
member of the working group of National Reconciliation Commission
on the integration of opposition forces
to the Armed Forces of the Republic of Tajikistan
Ду дурўғи таъсисии ТЭТ ҲНИ: ё чи гуна наҳзатиён барои худ таърих ва ҳувият мебофанд
Решаҳои хориҷи, моҳияти воридоти ва таъйиноти геополитикии ТЭТ ҲНИ барои ҳамаи муҳаққиқон ошно буда, баҳсҳои илмию таърихи дар ин бора кайҳо поён ёфтаанд. Аммо худи роҳбарияти ин ташкилот барои пинҳон доштани ҳақиқати таърихи дар масъалаи раванди таъсисёби ва заминаҳои сиёсию идеологии ташкилшавии ҳизбашон ҳамеша аз ривояту дуруғҳои бофта истифода менамоянд. Гарчи тамоми фаъолияти ин ташкилот саршор аз дуруғ аст, аммо дар ин бахш ду “дуруғи таъсиси”-и ТЭТ ҲНИ пешкаш мешаванд, ки ошнои бо онҳо моҳияти дуруғини ин ташкилотро бори дигар собит менамояд:
Дурўғи якуми таъсисии ТЭТ ҲНИ:
ТЭТ ҲНИ ҳамеша иддаъо кардааст, ки ин ҳизб ҳанўз дар соли 1973 таъсис ёфта, собиқаи 40-50 сола дорад. Аз ин рў, онҳо барои ҷалби оммаи мардум ҷашнҳои таблиғотии 30, 35, 40-солагии ҳизбро баргузор намуда, чунин вонамуд месохтанд, ки гўё ин ташкилот ҳанўз дар қаъри Иттиҳоди Шўрави ҳамчун як созмон таъсис ёфта, дар он давра фаъолият намудааст. Тибқи навиштаи асосгузори ҲНИ С.А.Нури, ҷаласаи таъсисии ин ҳизб ҳанўз 20-уми апрели соли 1973 доир гаштааст, ки дар он Қори Муҳаммадҷон Ғуфронов, Мулло Неъматулло Эшонзода, Одинабек Абдусаломов, Қаландар Садриддинов ва худи С.А.Нури иштирок доштаанд. Ў илова мекунад, ки маҳз дар ҳамин нишаст, ки дар ноҳияи Бохтар ва дар хонаи Қаландар Садриддинов доир шуд, дар бораи таъсиси ташкилоти «Наҳзати исломии ҷавонони Тоҷикистон» қарор қабул гашт.
Аммо муҳаққиқи шинохтаи ин мавзўъ, доктори илмҳои сиёси Д.Назиров пас аз омўзиши дақиқи ин масъала пурра исбот намудааст, ки ин иддао дар бораи гўё дар ин вақт ва бо иштироки шахсони зикршуда доир шудани чунин ҷаласа, умуман ҳақиқат надошта, бо сабаби дар ҳамон вақт дар ҳудуди Тоҷикистон қарор надоштани баъзе аз ин шахсон, иштироки онҳо дар чунин ҷаласа умуман имконпазир набудааст. Доктор Д.Назиров, аз ҷумла чунин меорад, ки сокини ноҳияи Вахши вилояти Қурғонтеппаи онрўза Эшонзода Неъматулло, соли таваллудаш 1949, рўзи 25-уми марти соли 2010 дар суҳбат бо муаллиф изҳор доштааст, ки ў аз соли 1971 ба сафи Артиши Шўрави даъват шуда, танҳо охири моҳи майи соли 1973 ба Тоҷикистон баргаштааст. Бинобар ин, ў дар рўзи 20-уми апрели соли 1973 дар Тоҷикистон набуда, дар чунин ҷаласае дар Қурғонтеппа иштирок дошта наметавонист.
Ҳуҷҷатҳо нишон медиҳанд, ки “иштирокчи”-и дигари ин ҷаласа Абдусаломов Одинабек, соли таваллудаш 1954, низ моҳи ноябри соли 1972 ба сафи Артиши Шурави даъват шуда, танҳо моҳи октябри соли 1974 ба Тоҷикистон баргаштааст. Бинобар ин, ў низ умуман наметавонист иштирокчии ин ҷаласа бошад.
«Иштирокчи»-и сеюми «ҷаласаи таъсиси» Қори Муҳаммадҷон Ғуфронов, таваллудаш 1954, пас аз тира шудани муносибатҳояш бо С.А.Нури дар Афғонистон баргузории чунин «ҷаласаи таъсисии ҲНИТ»-ро пурра инкор карда, изҳор доштааст, ки ў аз моҳи ноябри соли 1972 то соли 1978 дар ҳудуди шаҳри Андиҷони Ҷумҳурии Ўзбекистон таҳсили ғайрирасмии дини гирифта, дар ин муддат аз тарси ҷалб нашудан ба хизмати ҳарби ягон бор ба Тоҷикистон наомадааст. Бинобар ин, ў низ наметавонист иштирокчии ин «маҷлиси таъсисии наҳзат» бошад.
Ҳамин тавр, ин фактҳои дақиқи таърихи, ки бо ҳуҷҷатҳои тасдиқкунанда муқоиса шудаанд, нишон медиҳанд, ки баргузор шудани чунин ҷаласа дар таърихи 20-уми апрели соли 1973 бо иштироки чунин шахсон умуман аз имконият берун будааст. Бинобар ин, бофтани ривоят дар бораи баргузории «ҷаласаи таъсисии наҳзат» дар соли 1973 як кўшиши роҳбарони наҳзати барои тўлони нишон додани таърихи фаъолияти худ буда, ягон асоси воқеи надорад. Бо назардошти ин, метавон гуфт, ки фаъолияти ин ташкилот аз оғоз бо дурўғу фиреб бунёд шуда, ҳатто дар масъалаи таърихи таъсиси худ талош доранд, ки ба чашми ҷомеа ва таърих хок пошанд.
Бинобар ин, гарчи бо ҳидояту дастгирии эмиссарҳои хориҷи фаъолияти пинҳонию таблиғотию таълимии наҳзатиён ҳанўз дар солҳои 80-ум оғоз шудааст, аммо онҳо фақат дар солҳои 90-ум ва пас аз таъсис ёфтани Ҳизби исломии Иттиҳоди Шўрави ба масъалаи таъсиси ҳизби сиёси расида, анҷумани таъсисии худро 6-уми октябри соли 1990 дар деҳаи Чортути ноҳияи Рудаки баргузор карданд.
Дурўғи дуюми таъсисии ҲНИ:
Дар солҳои пас аз имзои Созишномаи сулҳ, роҳбарони ТЭТ ҲНИ ҳамеша кўшиш менамуданд, ки худро як созмони дорои решаҳои милли номида, онро як ҳизби “худҷўш”, “дохили” ва “тоҷики” нишон диҳанд. С.А.Нури дар ин масъала, аз ҷумла мегўяд: “Ҳангоми таъсис додани Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон мо аз касе чизеро тақлид накардем, ягон гуна таъсири ақидаҳои хориҷи ва хусусан, аз кишварҳои Ховари Миёна дар мо набуд. Ҳаракати мо сирфан дохили, худҷўш ва мардуми буд…” Аммо ин суханон ягон воқеият надоранд.
Зеро тарзи тафаккур, идеяҳои асоси ва худи сохтори ТЭТ ҲНИТ маҳз дар натиҷаи ба Тоҷикистон ворид шудани афкори бегонаи ваҳҳобию ихвони ва баъдан, дар натиҷаи зери таъсири маслиҳату роҳбарии доираҳои махсуси хориҷи қарор гирифтани ин ҳизб шакл гирифтааст. Ҳанўз дар солҳои аввали пайдоиши ин раванд, фаъолони наҳзати зери таъсири ақидаҳои сиёсии пешвоёни бунёдгароии исломии байналмилали ҳамчун Ҳасан-ал-Банно, Сайид Қутб, Муҳаммад Қутб, Абу Аълои Мавдуди ва ғайраҳо қарор гирифта, кўр-кўрона аз афкори онҳо пайрави менамуданд. Чунин китобҳо дар он вақт ба воситаи донишҷўён ва баъзе хизматчиёни давлати, ки ба кишварҳои араби сафар мекарданд, вориди Иттиҳоди Шўрави мегаштанд. Пас аз озодтар шудани сафар ба ҳудуди Иттиҳоди Шўрви фаъолияти мубаллиғони хориҷии афкори ифротгарои дар Осиёи Маркази ҷиддитар шуд. Онҳо акнун на танҳо ба воридоти адабиёти таблиғоти, балки ба ворид кардани маблағҳои муайяне барои дастгирии ин равия оғоз намуданд.
Аз ҷумла, яке аз бунёдгузорони ҳизби наҳзат Қори Муҳаммадҷон Ғуфронов ҳангоми бозгашт аз таҳсили худ дар шаҳри Андиҷони Узбекистон аз тарафи мақомоти дахлдори давлати бо беш аз 200 китоби динию идеологи дастгир шуда буд, ки дар байни онҳо осори муаллифони ҳаракатҳои ихвонию ваҳҳоби ҷой доштанд.
Ҳолати дигари робитаи наҳзатиён бо ҷосусони ихвони ҳанўз дар ҳамон солҳои Шўрави ошкор ва пешгири шуда буд. Яке аз фаъолони наҳзати, сокини деҳаи Себистони ноҳияи Данғара Мулло Аҷик (Алиев) бо донишҷўёни хориҷи аз кишварҳои араби дар алоқа шуда, дар ҳамкори бо як нафар донишҷўи ихвони аз кишвари Судон бо номи Зубайд Содис мехостанд ба наҳзатиён барои нашри китобҳои идеологию дини як чопхонаи хурд (дастгоҳи типографи) бо алифбои араби дастрас намоянд. Пас аз ошкор шудани ин нақша, бо мактуби эътирозии Вазорати корҳои хориҷии Иттиҳоди Шўрави ба сафорати Судон, ин донишҷў аз донишгоҳ ва умуман, аз ҳудуди Иттиҳоди Шурави хориҷ карда шуд. Тавре нишон дода шуд, дар ташаккули ҷаҳонбинии наҳзатиён ҳамчунин, тақлиду пайрави аз роҳбарони инқилоби исломии Эрон ва муҷоҳидини Афғонистон низ нақши ҷидди гузошта буд.
Масалан, солҳои 1990 аз тарафи мақомоти амниятии Тоҷикистон шаҳрванди Тоҷикистон Абдулҳамид Давлатов (бародари раиси собиқи ҲНИ Муҳаммадшариф Ҳимматзода) ва инчунин шаҳрвандони Афғонистон – Абдураҳим валади Хоркаш, Давлатмад валади Рустам ва якчанд пайравони ҳизби наҳзат аз минтақаи Кӯлоб дастгир гардиданд. Аз рӯи гуфтаи марзшиканон, онҳо аз мақомоти ҷосусии онвақтаи Покистон ва Ҳизби исломии Афғонистон супориш гирифта буданд, ки аз Афғонистон ба Тоҷикистон ворид гардида, бо роҳи пинҳонкорӣ бо наҳзатиёни тоҷик ҳамкори карда, гурӯҳҳои террористиву тахрибкор созмон дода, амалҳои душманонаро на танҳо дар кишвари мо, балки дар тамоми Осиёи Миёна анҷом диҳанд. Номбурдаҳо баъди пурра тасдиқ гардидани гуноҳашон аз тарафи мақомоти судӣ ба ҷавобгарӣ кашида шуданд.
Ҳамин тавр, даъвоҳои наҳзатиён дар бораи моҳияти худҷўш ва маҳаллию тоҷики доштани ин ташклот ягон асоси воқеи надошта, ТЭТ ҲНИ як ташкилоти воридоти ва маҳсули раванди геополитикии хеле фаротар аз Тоҷикистон аст. Моҳияти муздури ва дастнишондагии хориҷи доштани ин ташкилоти ифротгаро дар бобҳои баъдии рисола ба таври бисёр муфассал ва ҳуҷҷати нишон дода мешавад.
Ҳамин тавр, ин чанд мисоли мушаххас ва даҳҳо мисолу ҳолати дигар нишон медиҳанд, ки роҳбарони ТЭТ ҲНИ дар масъалаи муаррифии ҳувияти худ бо як навъ мушкили зеҳни ё комплекси равони рўбарў мебошанд. Зеро онҳо худашон ҳеҷ гуна решаи дохили надоштан, ягон пояи миллию мардуми надоштан, пурра воридоти будан ва дастнишондаи хадамоти махсуси кишварҳои хориҷи будани ақидаи наҳзати ва ҳизби наҳзати исломиро хуб медонанд. Бинобар ин, онҳо бегонагии комили худро бо фарҳанг, ҷомеа, арзишҳо ва манфиатҳои Тоҷикистон эҳсос карда, барои рўпўш сохтани ин ҳолат кўшиш мекунанд, ки худро ба муҳит, арзишҳо, муқаддасот ва мардуми Тоҷикистон нисбат диҳанд. Аммо чун аксаран бесаводу аз таъриху фарҳанги миллат бехабаранд, ин кўшишҳои бисёр ноуҳдабароёна ҳар лаҳза дуруғ будани даъвоҳои онҳоро нишон медиҳад.
Саидхоҷа Акбаров,
собиқадори раванди оштии милли,
узви зергурўҳи кории Комиссияи оштии милли
оид ба шомил намудани нерўҳои мухолифин
ба ҳайати қувваҳои мусаллаҳи ҶТ
Источник – ЦентрАзия
Постоянный адрес статьи – https://centrasia.org/newsA.php?st=1567790700
